Geeft het boek nieuwe inzichten? Is het een nuttig naslagwerk? Nieuwe inzichten zaten er voor mij niet in en ik mis bijvoorbeeld hoe je als internal auditor kunt aansluiten bij nieuwe wijzen van organiseren en zo het management bruikbare instrumenten voor het sturen en beheersen van de organisatie kunt blijven bieden. Het is zonder twijfel een boek dat iedere auditor in ieder geval als nuttig naslagwerk in de kast moet hebben staan.
Het vakgebied Internal auditing is de laatste vijftien jaar enorm ontwikkeld in Nederland. Na diverse schandalen in de USA (Enron) maar ook in Nederland (Albert Heijn) zijn rapporten verschenen over het intern beheersen van organisaties. Internal audit is een schakel in de managementcyclus en verschaft de organisatie zekerheid over de mate van beheersing. Effectiviteit en efficiency zijn onderwerpen die een internal auditor onderzoekt. In alle grote organisaties (profit en non-profit) zijn de afgelopen jaren internal auditors aangenomen dan wel opgeleid.
Zonder twijfel is 'Internal auditing' een standaardwerk voor alle Nederlandse internal auditors. In deze nieuwe versie van het boek, 'Een managementkundige benadering' is de rol van auditing er één als ondersteuning van het management. A. Molenkamp en A.J.G. Driessen geven een duidelijk beeld over hoe deze rol ingevuld moet worden. Na wat geschiedenis bespreken de auteurs de inrichting van een auditfunctie en het daadwerkelijke uitvoeren van onderzoek. Vele jaren praktijkervaring met audits zijn terug te vinden in deze hoofdstukken, bijvoorbeeld over het vormgeven van auditrapporten en het bouwen van een referentiemodel. Ook voor een ervaren auditor heeft het meerwaarde om af en toe eens terug te kijken naar de theorie. Binnen mijn organisatie zijn we bijvoorbeeld bezig met de invulling van deze functie.
Het boek gaf me een snel overzicht van de argumenten voor het gebruiken van de audit als kweekvijver. Wat ik wel jammer vind, is dat er weinig nieuwe literatuur gebruikt is, of referenties naar internet. Er is een aantal websites, zoals auditing.nl, waar veel informatie op staat en ook veel nieuwe referaten van studenten te vinden zijn.
Dit leidt meteen tot mijn volgende vraag: biedt het boek nieuwe inzichten voor auditors die al een aantal jaren in het vakgebied werken? Ik mis in dit boek de kritische blik richting internal auditors die ik in artikelen van Molenkamp wel gezien heb. Tegelijkertijd vraag ik me af of we als auditors wel voldoende bezig met het kritisch volgen van de organisatie?
Bijvoorbeeld wanneer de organisatie zich verder ontwikkelt en meer organisch verandert, welke vorm van sturing en beheersing past daarbij en welke wijze van auditen. We kunnen als auditors niet achterover leunen, we moeten alert zijn op de veranderende organisatie en instrumenten ontwikkelen om het management te ondersteunen. Ik mis deze theorieën van organisatieverandering in het boek.
Het hoofdstuk waarin de auteurs mogelijke dilemma's benoemen, gaat over de inrichting van de functie. Of de samenwerking met de financial auditfunctie. Belangrijk, maar er zijn meer punten om over na te denken om de internal auditfunctie als managementinstrument te laten voortbestaan. Dat had het boek meer gemaakt dan een naslagwerk voor de 'ervaren' auditor.
Over Ilja Jacobs
Ilja Jacobs is auditor bij de provincie Overijssel, is freelance docent en zit in de raad van toezicht van een welzijninstelling. Ze schrijft de recensies op persoonlijke titel.
