Door strategisch management te verbinden aan organisatiedynamiek voorkomt Stacey in 'Strategic Management and Organisational Dynamics' een kunstmatig onderscheid tussen aspecten van organisatieactiviteit die voor hem onscheidbaar zijn. Stacey biedt dus een holistische kijk op organisaties. Hij daagt de lezer uit om op verschillende manieren na te denken over organisaties vanuit het standpunt van complexiteit. Daarbij gaat het om inzichten vanuit de complexiteitswetenschappen over intrinsieke onzekerheid, de onvoorspelbaarheid van veel natuurlijke fenomenen, het belang van verscheidenheid in de evolutie van nieuwe vormen en het zelforganiserende karakter van die evolutie. Afgezet tegen de gangbare opvattingen in het Westerse organisatieleven die uitgaan van voorspelbaarheid en van planbare ontwikkeling van de hele organisatie, vormen die inzichten uit de complexiteitswetenschappen inderdaad een uitdaging. In deel 1 van zijn boek behandelt Stacey verschillende systemische perspectieven op organisaties. Die perspectieven gaan uit van aannames dat organisaties systemen zijn, die buiten de individuen staan die ze vormen, dat het individu autonoom is, dat organisaties sociale systemen zijn die worden gevormd door de acties van individuen en dat die systemen vervolgens weer van invloed zijn op het gedrag van mensen, en dat individuen de beweging van het systeem kunnen plannen, ontwerpen of ten minste beïnvloeden. In de nieuwe inleiding benadrukt Stacey dat zijn met zijn boek mensen wil laten nadenken over organisaties en dat hij geen nieuwe succesformule presenteert. Ook voegt hij aan het einde van deel 1 sociaal-constructionistische benaderingen en werkprocestheorie toe. Daarmee presenteert hij een uitdaging voor het dominante discours over strategisch management. Deel 2 van het boek behandelt – actuele – inzichten uit de complexiteitswetenschappen en hoe die worden opgenomen in het dominante discours binnen organisaties omdat ze geen grote uitdaging voor dat discours vormen. In deel 3 interpreteert Stacey de inzichten uit de complexiteitswetenschappen op een andere manier, waarbij hij wegbeweegt van de organisatie als systeem en van de focus op het individu. De laatste drie hoofdstukken zijn stevig herzien. Hij vertrekt vanuit de onderlinge afhankelijkheid van mensen en beschouwt individuen als door en door sociale zelven die ontstaan in menselijke interactie. Deze interactie bestaat uit complexe responsieve processen van menselijke verbinding. Processen die de vorm aannemen van gesprekken, patronen van machtsrelaties en ideologische keuzes. Dit laatste deel van het boek beantwoordt de uitdaging van complexiteit door de organisatie opnieuw te conceptualiseren als voortdurende patronen in de interactie tussen mensen en te ontkennen dat de organisatie een systeem vormt. Ja, dat het zelfs zinloos is te denken dat een organisatie een systeem is. Niemand kan zich onttrekken aan de voortdurende responsieve interactieprocessen en niemand kan de patronen die ontstaan, beïnvloeden vanuit een externe positie. De enige invloed die iemand van ons kan hebben, zit in onze deelname aan het voortdurende responsieve proces van het met elkaar verbinden. 'Strategic Management and Organisational Dynamics' is een magnifiek boek dat stimuleert om de verschillende manieren van betekenisgeving en je eigen organisatie-ervaringen te onderzoeken. Stacey is een sterke auteur; hij weet ingewikkelde materie op begrijpelijke wijze over te brengen en hij schrijft ook vanuit zijn eigen ervaring. Communicatiemensen die het functioneren van organisaties beter willen leren doorgronden en meervoudig willen leren kijken en denken, kunnen veel uit dit boek halen.
Over Nico Jong
Nico Jong is communicatieadviseur.
