In de inleiding van Thuiswerken voor Dummies van Nelly Magré en Jeanine Roncati staat dat 'thuiswerken sterk in opkomst is binnen bedrijven' en waar nog aan toegevoegd is (door de vertaler?) 'mede als gevolg van de coronacrisis'.
De auteurs spreken afwisselend over telewerken en thuiswerken. Dat heeft vermoedelijk te maken met de originele Franse versie van het boek: ‘Le Télétravail pour les Nuls'. Het Franse element zie je op verschillende plekken terug in het boek. Zo schrijven ze bijvoorbeeld in hoofdstuk zeven: 'Bedrijven en instellingen die een overeenkomst hebben gesloten met de sociale partners of werknemersvertegenwoordiging, hebben een lijst van functies binnen het bedrijf opgenomen die niet in aanmerking komen voor thuiswerken ...' Ik weet niet of er in Nederland veel van deze overeenkomsten met de sociale partners zijn gesloten. In Nederland zijn er veel minder leden van vakbonden.
Functies voor thuiswerken
De auteurs vinden dat er vier elementen aanwezig moeten zijn om van thuiswerken te kunnen spreken: een specifieke organisatie van het werk, vrijwilligheid, het gebruik van voorzieningen en het formaliseren in de vorm van een overeenkomst. De tijdgeest heeft de eis van vrijwilligheid achterhaald. En de formalisering zou hoogstens achteraf in Nederland relevant kunnen zijn, maar het lijkt me geen criterium dat hier speelt.
Ik was wel benieuwd naar het hoofdstuk ‘Welke taken zijn geschikt voor thuiswerken'. Volgens Magré en Roncati zijn er een paar overwegingen aan de hand waarvan kan worden bepaald of een functie geschikt is voor thuiswerken. Zo is de noodzakelijke anciënniteit een overweging (advies: bij te weinig, niet thuiswerken), een andere is de mogelijkheid om taken te concentreren in een bepaalde periode (advies: als dat niet kan, niet thuiswerken) en ten slotte het maximale aantal werknemers dat tegelijkertijd thuiswerkt. Veel wijzer werd ik er niet van.
Verderop in het boek zijn ze hier duidelijker over. Een werknemer kan alleen thuiswerken als hij autonoom is ten aanzien van de activiteiten die hij tijdens het thuiswerken wil uitvoeren en wanneer hij over organisatorische kwaliteiten beschikt en kan anticiperen. Mocht de werknemer twijfelen over de eigen geschiktheid voor thuiswerken, dan kan het invullen van het zelfdiagnoseschema duidelijkheid verschaffen. Hierin staan vragen over professionele vaardigheden, de thuissituatie, technologische kennis en thuiswerkvaardigheden.
Praktische handreikingen voor managers en medewerkers
Weten wat van je verwacht wordt is belangrijk voor elke medewerker, en dus ook voor de thuiswerker. In het boek staan een aantal handige tips voor het formuleren van doelstellingen. Leerzaam zijn de acht gebieden waarop thuiswerken van invloed is en de maatregelen om een aantal risico's te voorkomen, zoals het ontbreken van een saamhorigheidsgevoel, ontbreken van professionele erkenning en de disbalans tussen werk en privéleven.
Van medewerkers en managers worden een aantal zaken verwacht om het thuiswerken succesvol te laten zijn. De auteurs besteden daar een aantal hoofdstukken aan. Er staan in het boek handige checklists, bijvoorbeeld in het hoofdstuk ‘Instrumenten voor het monitoren van het thuiswerken.'
Hier en daar gedateerd
Magré en Roncati richten zich op de invoering van thuiswerken en het bevorderen van de ontwikkeling ervan. Natuurlijk zijn er in ons land nog legio (MKB) organisaties waar thuiswerken niet de norm is. Voor hen staan er veel nuttige zaken in het boek. Voor mensen die al een jaar of langer thuis werken, bevat het boek weinig nieuws.
Het boek is niet alleen pré-corona, maar voelt soms ook op andere plekken gedateerd aan. Zo verwijzen ze naar de Siemens-groep die in 2014 een nieuw concept van werkorganisatie (thuiswerken, flexwerken en dematerialisatie) invoerde. Of cijfers van het CBS over werknemers die wel eens een dag thuisweken uit 2018. En ook niet echt actueel is het voorbeeld van het project Totem (over télétravail) dat liep in de periode 2014-2016.
Heldere paragrafen, praktische richtlijnen
Het prettige aan het boek is dat de lezer daar kan beginnen met lezen wat hem boeit. Het boek is, geheel in lijn met andere boeken uit de serie 'voor dummies' opgemaakt met heldere paragrafen, praktische richtlijnen, korte samenvattingen wat het lezen erg vergemakkelijkt. Ook staat aan het slot een index die het opzoeken van wat je wilt lezen makkelijk maakt, net als trouwens de gedetailleerde inhoudsopgave voorin. Ze behandelen veel onderwerpen, of beter gezegd, ze stippen veel onderwerpen aan. Zo geven ze een opsomming van een twintigtal tools, maar daar blijft het dan ook bij.
Omdat het boek de invoering van thuiswerken centraal stelt, zijn in het boek veel onderwerpen minder relevant voor de grote groep mensen die al thuiswerkt. Maar ook voor hen staan er best handige tips en weetjes in het boek. Dat gezegd hebbend, Magré en Roncati beloven dat de lezer leert hoe hij zich kan aanpassen aan de nieuwe manier van werken en hoe je als leidinggevende medewerkers managet die niet 100% van hun tijd op kantoor aanwezig zijn. Leren gaat mij te ver, de lezer is weet iets meer over de verschillende aspecten van thuiswerken. Het boek van Jitske Kramer, Werk heeft het gebouw verlaten, is voor de Nederlandse lezer informatiever.
Over Rudy Kor
Rudy Kor is zelfstandig organisatieadviseur en auteur van diverse managementboeken. Tot voor kort werkte hij (als senior partner) bij Twynstra Gudde. Hij startte zijn werkzame leven bij Philips in Eindhoven. Als adviseur helpt hij (project)managers bij het effectiever inrichten van hun projecten. Als veellezer wordt hij gedreven door nieuwsgierigheid en schrijft regelmatig boekrecensies.
