Trainen en coachen zijn echte beroepen geworden. Op basis van kennis uit psychologie, sociologie, psychiatrie en groepsdynamica zijn modellen en theorieën ontwikkeld om mensen door middel van training en coaching te helpen blijvende veranderingen aan te brengen in hun gedrag en interactie met anderen.
dagelijkse praktijk van trainers en coaches
Deze modellen en theorieën zijn veelal leidend in de dagelijkse praktijk van trainers en coaches. Dat is uitstekend: ze verschaffen de professional instrumenten die zij, zoals in elk ambacht, kan gebruiken. Maar trainers, coaches en andere begeleiders hebben te maken met mensen - mensen met een eigen, individuele achtergrond, vanuit waar ze in het hier en nu tegen dingen aanlopen die ze niet zomaar kunnen veranderen, hoe graag ze dat ook willen.
fundamentele verandering
Sommige mensen willen hun oude gedrag écht achter zich laten en het aangeboden nieuwe gedrag toepassen, ook in lastige situaties. Maar fundamentele verandering betekent vaak het loslaten van oude overlevingsstrategieën: overtuigingen en gedragingen die tot dan toe van levensbelang leken. En ook al voldoen deze strategieën nu niet meer, het blijft spannend om ze los te laten. Je moet dan een enorme drempel (limes) over.
liminaal moment in een liminaal proces
We spreken dan van een liminaal moment in een liminaal proces: de fase tussen het besef dat het oude niet meer werkt en het verlangen naar het nieuwe, dat nog niet duidelijk is. Deze termen hebben we geleend uit de antropologie. Onzekerheid (angst) en boosheid (weerstand) houden het transformeren naar een hernieuwde identiteit tegen. In zulke momenten werken protocollen en werkvormen niet meer.
Als er in een training, coaching of andere begeleiding een begeleider is die het liminale moment - dit kantelmoment op de drempel van transformatie - opmerkt en het met de klant aandurft, dan pas kan en durft die klant de drempel over te gaan.
loslaten
In ons boek Het liminale moment erkennen wij dat dit hét moment is waarop je als begeleider alles (tijdelijk) moet kunnen loslaten. Het enige dat telt, is dat je volledig, met al je zintuigen, vertrouwend op je intuïtie en met al je liefde en aandacht bij je klant bent - zodat je die persoon ziet, hoort, voelt, ruikt, misschien zelfs proeft. Dan kan de klant zich zo vertrouwd voelen dat hij of zij de stap durft te zetten.
We nemen je mee op dit avontuur en delen onze kennis, bevindingen en inzichten. We geven enkele klassiekers de ruimte, zoals Gestaltpsychologie, Haptonomie en Systeemleer, om de lezer te inspireren. Het boek biedt geen werkvormen of methode om het liminale moment te bespelen. Een liminaal moment laat zich niet bespelen. Het is er - en het is zo weer weg. Het is aan jou om het op te merken, te ervaren en het de ruimte te geven door erbij te blijven met je hele wezen.
transformeren
We vertellen over verschillende manieren om liminale momenten waar te nemen en hoe je dit kunt aanscherpen. We hebben oog voor de belemmeringen die bij jou, je omgeving of je klant een rol kunnen spelen. We geven veel voorbeelden ter illustratie en hopen vooral dat klanten hun liminale momenten met jou mogen delen, zodat zij fundamentele verandering mogen meemaken - mogen transformeren - en gelukkiger worden. We schreven Het liminale moment omdat we het jammer vinden wanneer deze gouden momenten niet worden opgemerkt of benut. Het is immers een feest voor jou en een hele nieuwe wereld voor je klant.
Wie begeleidt, weet hoe kwetsbaar én krachtig het kantelpunt van echte verandering kan zijn. Het liminale moment helpt professionals dit unieke moment te herkennen en er met volle aanwezigheid bij te blijven, zodat transformatie werkelijk kan plaatsvinden. Ontdek hoe je klanten door deze drempel heen begeleidt — bestel het boek via Managementboek.
Over Bert van Dijk
Bert van Dijk MHD is meestertrainer en schrijver, gespecialiseerd in interactiekunde (de Roos van Leary).