Nog even en de sociale dienstplicht voor de beroepsbevolking is in Nederland een feit. Althans als het aan Groenlinkser en oud-CPN'er Marius Ernsting ligt, de huidige voorzitter van de voorzitter van de Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk en oud-directeur van Humanitas. In de diverse dagbladen (Trouw, De Volkskrant, Het Financieele Dagblad) vertelt hij dat er een groot tekort aan vrijwilligers is en dat even stringente als dwingende maatregelen nodig zijn. Daarom is hij is een groot voorstander van vrijwilligerswerk in de baas zijn tijd. Dit moet wettelijk geregeld worden in de CAO’s. En eigenlijk zou elke Nederlandse werknemer wettelijk verplicht moeten worden om twee uur per week vrijwillig te werken. Aldus Ernsting. Hoe gek moet je worden of zouden de verschillende redacteuren hem verkeerd hebben geciteerd?
Laten we het maar klip en klaar zeggen: vrijwilligerswerk start je vrijwillig, beëindig je vrijwillig en tussen die momenten doe je je plicht en wel onbetaald. Dat is wat miljoenen Nederlanders vrijwilligerswerk noemen. Vrijwilligerswerk dat via arbeidsovereenkomsten en wetten verplicht wordt gesteld, is alles maar dus geen vrijwilligerswerk. Noem het sociale dienstplicht, dwangarbeid of slavernij al naar gelang de dwingelandij die eraan ten grondslag ligt.
Je moet er toch niet aan denken dat je als ondernemer je werknemers ‘vrijwilligerswerk’ laat doen. Je taak is toch winst en continuïteit? Ach, je maakt natuurlijk goede sier door af en toe samen met werknemers wat onkruid te wieden terwijl je vrachtwagens de wereld 'beroeten'. Goed voor de branding als een heus 'people, profit, planet-bedrijf'. Vrijwilligerswerk als window dressing. Dat kan ik nog begrijpen. Maar ik zou me als werknemer niet voor dit karretje laten spannen. Niks geen ‘vrijwilligerswerk’ in de baas zijn tijd. Ik kom er om mijn werk te doen en dat is het. Of en wat voor edelmoedigheid ik betoon, is mijn eigen keuze en verantwoordelijkheid. Echt iets voor buiten werktijd. Dus werkgevers: stop gauw met deze mallotige praktijken. En werknemers: weiger deze nieuwe vorm van horigheid.
Het voorstel van Ernsting is nog idioter dan de gemiddelde 'goede-sierprojecten' van het bedrijfsleven. Maar die worden dan ook gelukkig na een kredietcrisisje hier en wat tegenvallende cijfertjes daar bijna altijd meteen opgedoekt. Nee, deze oud-communist wil het vrijwilligerswerk per wet verplicht stellen. En dat betekent dat je als Nederlands onderdaan niets meer vrij te willen hebt. Gij zult u zelf twee uur per week aan de overheid ter beschikking stellen. Even chargerend: iedereen tbs. De staat bepaalt mede wat u in uw privéleven doet. En zal dat controleren. Nog even en we moeten ook na werktijd tijdschrijven.
Zie ik het trouwens gebeuren? Iedereen twee uur per week bij tante Mien op bezoek, dode bloemen plukken in het verzorgingshuis, graffiti wegpoetsen van een speelkeet in een Vogelaarwijk? Ik niet. Ik zie het Wouter Bos niet doen, en ook Jeroen van der Veer niet. Peter Bakker dan? Zou hij twee uur per week hondjes uitlaten die in het dierenasiel zitten? Weinig kans. Het verplichte vrijwilligerswerk zal voor iedereen gelden behalve voor de elite. Eenmaal de lul, altijd de lul, zei een ooit kennis toen hij opnieuw ontslagen werd vanwege saneringen.
Toch kaart Ernsting wel een serieus probleem aan, ook al zijn zijn oplossingen autoritair en daarom idioot. Het probleem is dat de elite van Nederland volstrekt geen oog heeft voor iets anders dan de economie. Misschien is Rouvoet een uitzondering omdat hij een kortere werkweek voor vaders durfde te bepleiten. Ons rechtse kabinet en de coterie om haar heen kent alleen maar economische parameters. Iedereen moet meer en langer werken tegen elke prijs. Alleen dan behouden we slagkracht in de mondialiserende wereld. En als dat ten koste gaat van vrijwilligerswerk dan moet dat maar. De kortzichtigheid van onze bestuurders is het probleem en Ernsting’s voorstel, hoe 'out of the box' dan ook, lost dat niet op.
Over Joep Schrijvers
Joep Schrijvers doet onderzoek naar westerse advies- en lesboeken voor vorsten, bestuurders en managers van Homerus tot Covey. Hij is schrijver van succesvolle, kritische boeken en artikelen over management, mens en maatschappij.
