Van Lienden en Calsbeek schrijven immers voor beroepsbeoefenaren in de zorg, in het bijzonder voor verpleegkundigen. Het laatste hoofdstuk gaat zelfs uitdrukkelijk over de invloed die verpleegkundigen kunnen hebben op het verbeteren van kwaliteit van zorg en de veelal positieve effecten daarvan op kosten en doelmatigheid. Verpleegkundig leiderschap noemen ze dat, wat inhoudt dat verpleegkundigen laten zien dat ze ter zake kundig zijn en dat ze voldoende moed hebben hun kennis en opvattingen uit te dragen, zodat ze een serieuze gesprekspartner worden in alles wat met zorg te maken heeft.
Voorwaarden scheppen
Maar tegelijk kun je zeggen dat Waardevolle zorg wel degelijk een managementboek is. Het gaat immers over het verbeteren van kwaliteit en bij uitstek zijn leidinggevenden degenen die daarvoor de voorwaarden moeten scheppen. Zij moeten tegelijk ook zorgen dat de instelling voldoende efficiënt is om niet in de rode cijfers te komen. En zij moeten er (mede) voor zorgen dat de mensen die de zorg leveren zélf gezond zijn en blijven. Niet alleen omdat dat van belang is voor de zorgverleners zelf, maar ook omdat ieder burn-outgeval veel geld kost.
Keerzijde professionaliteitsdenken
Dit boek probeert de schijnbare tegenstelling tussen de verantwoordelijkheden van zorgverleners en leidinggevenden te overbruggen. Beide groepen definiëren zichzelf als professionals, als mensen die weten waar ‘het’ over gaat. Jammer genoeg bevat de opvatting professional te zijn en ‘het’ dus te weten, vaak ook het idee dat anderen (niet behorend tot jouw beroepsgroep), ‘het’ niet echt weten en dat je daar dus niet naar hoeft te luisteren. Dat is de stiekeme schaduwkant van het professionaliteitsdenken.
Gezamenlijke verantwoordelijkheid
Dit boek gaat uit van de overtuiging dat tot welke professionele beroepsgroep je ook behoort, je ‘het’ juist niet weet. Alleen samen met al die andere mensen die een verantwoordelijkheid hebben voor goede en doelmatige zorg, kun je er achter komen wat ‘het’ is. Dit boek levert het materiaal (met hoofdstukken over: ‘minder is soms meer’, zelfsturing, slimmere bedrijfsvoering, zorgnetwerken, bekostiging) dat nodig is, om samen een stevige en zinvolle discussie te voeren over wat kwaliteit is en hoe je die doelmatig kunt leveren. Dat terrein is niet het exclusieve domein van zorgverleners en ook niet dat van leidinggevenden. Dat is terrein dat gezamenlijk verkend en ontgonnen moet worden. Misschien kom je er dan op zeker moment achter wat ‘het’ is.
Helder en concreet
Waardevolle zorg, kwaliteit en doelmatigheid voor verpleegkundigen is zeer helder geschreven, met concrete voorbeelden. Het doet verslag van veel wetenschappelijke onderzoek, maar doet dat op een beeldende manier, zodat het voor iedereen meteen helder is wat er bedoeld wordt. Wetenschap is tenslotte ook een verhaal, een verhaal dat het verdient om mooi verteld te worden.
Henny van Lienden studeerde sociologie en economie en heeft meer dan 25 jaar ervaring in het gezondheidszorg onderwijs, hij is onder meer (mede) auteur van Werken met een budget, Ondernemerschap in de zorg en nu dus Waardevolle zorg, kwaliteit en doelmatigheid voor verpleegkundigen.
