Het boek is een tour-de-force dat de lezer meeneemt naar de geheime netwerken van de illuminati, de netwerken van keizers en koningen tot aan de hedendaagse netwerken van machtige mannen in Davos en de wereld van sociale media. In 2018 regeert een president in Amerika met waarschijnlijk het grootste netwerk van alle voorgaande presidenten, over een land met de beheerder van het grootste digitale netwerken ter wereld.
Netwerken zijn zo oud als de wereld. In opstand komen tegen die netwerken, via opstanden, rebellie en het weer oprichten van nieuwe netwerken, is ook al zo oud als de geschiedenis, zo laat Ferguson zien. Maarten Luther (met dank aan de boekdrukkunst), de Franse Revolutie, de Amerikaanse vrijheidsoorlog, opkomsten van Aziatische en Arabische keizerrijken, allemaal mogelijk door veelal door de opkomst van nieuwe netwerken. Gesponsord door wellicht de machtigste, stilste en invloedrijkste netwerken aller tijden: de bankenfamilies.
In zestig informatie-intense hoofdstukken werkt Ferguson door veelal ondergesneeuwde hoofdstukken van onze geschiedenis. De achterkant van het nieuws. Ondersteund door relatieschema’s tussen brieven schrijvende wetenschappers (Voltaire), het netwerk achter de uitvinding van James Watt of de illustere Bloomsbury-groep in de jaren dertig van de vorige eeuw in Engeland. Allemaal voorbeelden en uitgewerkt in schema’s.
Diep verscholen in het boek een niet al te opbeurende passage voor onze door managers gestuurde westerse samenleving: ‘Zullen de nieuwe netwerken ons bevrijden van de ketenen van de managementstaat, net zoals de revolutionaire netwerken van de zestiende, zeventiende en achttiende eeuw onze voorouders hebben bevrijd van de ketenen van de geestelijke en wereldlijke hiërarchieën? Of zullen de gevestigde hiërarchieën van onze tijd er sneller dan hun imperiale voorgangers in slagen deze netwerken over te nemen en in te zetten voor kwalijke zaken als oorlogsvoering?’
Het plein en de toren is een boek dat je aan het denken zet. En een andere kijk op (sociale) netwerken en relaties tussen mensen geeft. Vandaag, maar ook eeuwen terug.
Over Bertrand Weegenaar
Bertrand Weegenaar is als hogeschooldocent HBO-ICT werkzaam op Windesheim. Zijn voorliefde ligt bij de onderwerpen strategie, marketing, geschiedenis; biografieën en internet; e-business.
