Terwijl beurshandelaren soms moeite hebben om een dag terug of vooruit te kijken, bespreekt hij conjunctuurgolven, cycli en trends die jaren, decennia of zelfs eeuwen beslaan. Zijn nieuwe boek schreef hij voor beleggers. ‘Een goede belegger kan niet zonder kennis van de economische verbanden en hij kan ook niet zonder een degelijke historisch-economische kennis’, stelt Van Duijn in zijn inleiding.
U schrijft dat we in de ‘opgaande fase’ zitten van een Kondratieff-cyclus, een conjuncturele golf die wel zestig jaar kan duren. Ik neem aan dat die opgang nu abrupt is opgehouden?
De huidige malaise is terug te voeren tot de enorme rentedalingen van 2002 en 2003. Er is onverantwoord geleend en uitgeleend. Op het moment dat de rente weer begon op te lopen ontstonden de problemen. Op de beurzen is de grote trend omhoog nu voorbij. Ik verwacht nog een opleving in 2010 en 2011, maar dan volgt een lange periode van op- en neergang. Die periode van zeer beperkte groei duurt zeker een jaar of vijftien, minimaal tot 2020. Uiteindelijk gaat Nederland naar een plateau van nul groei. Dat hoeft niet erg te zijn, we zijn welvarend genoeg. Tegelijkertijd is er een nog langere beweging van verzadiging in het westen en opgang in het oosten. Het behoud van het bestaande wordt in het westen belangrijker dan de wil om te groeien. China kan zeker nog een jaar of tien doorgroeien met cijfers van zes tot negen procent. Het lijkt in dat opzicht op het naoorlogse Japan. Op de emerging markets zie je nu de groei die wij in de jaren zestig hadden. Daar kun je als Nederlandse belegger vanuit je luie stoel van profiteren.
Iedere continent is wel eens het groeicentrum geweest van een Kondratieff-golf, behalve Afrika. Komt dat continent nog aan de beurt?
Over Afrika, maar ook over Latijns-Amerika heb ik mijn twijfels. Veel Afrikaanse landen zijn op dit moment populair door hun grondstoffen, maar ze kennen geen enkele historie van economisch succes – of je moet teruggaan tot het oude Egypte. Er is in Afrika nog steeds geen bewezen model voor op binnenlandse productie gebaseerde groei. Eerder is er sprake van vernietiging van welvaart – kijk maar naar Zimbabwe. Latijns Amerika heeft wel groei gekend, maar dat was altijd afgeleide groei, gedreven door de koloniserende machten. Ook de huidige economische groei in Afrika is afgeleide groei. Zij is grotendeels afhankelijk van de grondstofprijzen.
Er worden momenteel nogal wat doemscenario’s over ons afgeroepen. Sommige commentatoren hebben de nationalisaties van grootbanken in Amerika en Europa aangegrepen om het ‘einde van het kapitalisme zoals we dat kennen’ aan te kondigen. Terecht?
Nee, sterk overdreven. De betrokkenheid van de staat is wel eens veel groter geweest. Amerika en Europa hebben lange tradities van staatsbedrijven. Daar is niets mis mee. De overheid moet zorgen dat het grip heeft op strategische industrieën en infrastructuren. Het is onzin om van Schiphol een privaat bedrijf te maken. Zelfs Adam Smith vond dat de staat verantwoordelijk is voor strategische industrieën en de infrastructuur. Ik denk wel dat de tendens van privatisering gekeerd is, maar dat lijkt me een goede zaak. Een goed draaiende economie kan niet zonder een sterke overheid. We hebben een fout begaan door te denken dat de markt alle problemen kan oplossen.
Wat zijn de belangrijkste lessen die u heeft voor beleggers?
Zoek iedere dag opnieuw de grote lijnen in de chaos. Bepaal waar je staat, maak een plan en houd daaraan vast. Helaas zijn de meeste beleggers gefocust op snelle resultaten.
U schrijft dat economen neigen naar somberheid, terwijl beleggers optimistisch zijn van aard. U bent beide. Wat betekent dat voor uw gemoedstoestand?
Ik ben van nature ben een optimist. Pessimisten vluchten in obligaties, en worden daarvoor "beloond" met lagere rendementen. Ik vind het geweldig om te zien hoe de vooruitgang weerspiegeld wordt in aandelen.
