Praktijkgids overheidsbeleid

Voorwoord V

1 Inleiding 1

2 Beleidskompas & Better Regulationprogramma van de Europese Commissie
2.1 Beleidskompas 5
2.2 Better Regulation-programma (BR-programma) 7
2.3 Stappen in het Beleidskompas en het BR-programma 8
2.4 Wie zijn belanghebbend en waarom? 9
2.5 Probleemanalyse en het bepalen van het doel 12
2.6 Wat is het beoogde doel? 15
2.7 Wat zijn opties om het doel te realiseren? 17
2.8 Wat zijn de gevolgen van deze opties? 20
2.9 Wat is de voorkeursoptie? 22
2.10 Monitoring en ex post evaluatie 24

3 Uitvoering en handhaving 31
3.1 Inleiding 31
3.2 Wat is uitvoering? 31
3.3 Werk aan Uitvoering (WaU) 33
3.4 Staat van de uitvoering: grootste knelpunten in de uitvoering 38
3.5 Uitvoeringstoets 40
3.6 Invoeringstoets 42
3.7 Toezicht 44
3.8 Handhavingstoets 49

4 Tien praktijkvoorbeelden 51
4.1 Inleiding 51
4.2 Casus 1: Branding Limburg 51
4.2.1 Wat maakt deze casus interessant? 51
4.2.2 De werking van de subsidieregeling 53
4.2.3 Analyse criteria 54
4.2.4 Branding in de jaren 2008-2012 56
4.2.5 Subsidieronde in 2022 57
4.2.6 Eerste exposure 58
4.2.7 Handvatten voor toekomstig ‘evidence based’ beleid 59
4.2.8 Vervolg in Limburg 61
4.3 Casus 2: Zonnepark Someren 62
4.3.1 Wat maakt deze casus interessant? 62
4.3.2 Aanvraagprocedure 63
4.3.3 Capaciteit van het elektriciteitsnetwerk 64
4.3.4 Financiële participatie door omwonenden 65
4.3.5 Dialoog met de omgeving 66
4.3.6 Handvatten voor het vaststellen van beleid op een nieuw beleidsterrein 67
4.4 Casus 3: Zorgtarieven 68
4.4.1 Wat maakt deze casus interessant? 68
4.4.2 Wat was er aan de hand? 69
4.4.3 Een goede procesmatige voorbereiding van het kostprijsonderzoek 70
4.4.4 Belang van een brede dataset 71
4.4.5 Zijn alle opgevraagde data bruikbaar? 72
4.4.6 Voorspellende waarde van historische data? 72
4.4.7 Zijn er extra kosten die niet in de dataset zitten? 74
4.4.8 Handvatten voor het gebruik van data van marktpartijen 77
4.5 Casus 4: Afkoop erfpacht Zaanstad 78
4.5.1 Wat maakt deze casus interessant? 78
4.5.2 Oorspronkelijke beleid uit 1995 79
4.5.3 Gemeente constateert dat beleid uit 1995 niet goed uitpakt 79
4.5.4 Had de gemeente Zaanstad kunnen voorzien dat het beleid uit 1995 tot te lage prijzen zou leiden? 80
4.5.5 Nieuw beleid: marktconforme vergoeding voor de grond 81
4.5.6 Overgangsregeling 82
4.5.7 Handvatten voor toekomstbestendig beleid 83
4.6 Casus 5: Transferium De Punt (Drenthe) 84
4.6.1 Wat maakt deze casus interessant? 84
4.6.2 Wat was er aan de hand? 84
4.6.3 Milieueffectrapportage (2014): advies onderzoek nut en noodzaak transferium 85
4.6.4 Onderzoek naar nut en noodzaak van het transferium (2015) 85
4.6.5 Consultatie bestemmingsplan ‘Transferium De Punt’ (2018) 87
4.6.6 Mobiliteitsmonitor Regio Groningen-Assen (2017 & 2019) 88
4.6.7 Handvatten voor het verrichten van onderzoeken over het nut en de noodzaak 89
4.7 Casus 6: Afvalscheiding Westerwolde 90
4.7.1 Wat maakt deze casus interessant? 90
4.7.2 Wat was de aanleiding? 91
4.7.3 Wat is de uitkomst van de pilot? 93
4.7.4 Had de gemeente kunnen voorzien dat met de pilot niet het doel zou worden behaald? 94
4.7.5 Beschikbare onderzoeken 95
4.7.6 Welke handvatten zijn uit deze casus af te leiden? 97
4.8 Casus 7: Wietexperiment 98
4.8.1 Wat maakt deze casus interessant? 98
4.8.2 Wat was de context? 99
4.8.3 Wat was er aan de hand 100
4.8.4 Deelname van de drie extra aanvragers 101
4.8.5 Wijzigen van aanvragen tijdens de aanvraagprocedure 103
4.8.6 Opstartproblemen 103
4.8.7 Handvatten voor het organiseren van een loting 106
4.9 Duocasus 8 en 9: Mestvergister Nistelrode & Biomassa-installatie Oldambt 108
4.9.1 Hoe pakt landelijk klimaatbeleid uit in de praktijk van de decentrale overheid? 108
4.9.2 Groene energie past in het klimaatbeleid van toen en van nu 108
4.9.3 Beleid voor mestvergisters 109
4.9.4 Beleid voor biomassa-installaties 110
4.9.5 Sleutelrol decentrale overheden 111
4.9.6 Mestvergister: wat maakt deze casus interessant? 112
4.9.7 De gemeente schakelt een eigen expert in om tegen de provincie te procederen 113
4.9.8 Overtredingen en veel handhavingszaken 115
4.9.9 Biomassa-installatie Oldambt: wat maakt deze casus interessant? 118
4.9.10 Verbranden van biomassa kan leiden tot een slechte luchtkwaliteit 120
4.9.11 Aanbesteding en regie pakken 122
4.9.12 Betrekken omwonenden 125
4.9.13 Handvatten voor het opstellen voor complex, technisch beleid 125
4.10 Casus 10: Werfkelders Utrecht 126
4.10.1 Wat maakt deze casus interessant? 126
4.10.2 Wat was er aan de hand? 127
4.10.3 Eerste handhaving sneuvelt omdat de gemeente de bouwkundige rapporten van de eigenaar niet opvraagt 128
4.10.4 Eigenaar schakelt hoogleraar in 128
4.10.5 De speciale regie van de rechtbank werkt 130
4.10.6 De vergeten burenplicht 130
4.10.7 Subsidie kelders wervengebied pilotfase 2022-2024 132
4.10.8 Handvatten die uit deze casus getrokken kunnen worden 133

5 Verdelen schaarse rechten 135
5.1 Inleiding 135
5.2 Achtergrond rechtsnorm 135
5.3 Uit welke stappen bestaat een verdeelmethode 138
5.4 Beleidskompas en beleidsdoelstelling 138
5.5 De aanvraagperiode 140
5.6 Aanvraagformulier 142
5.7 Plafond op het maximum aantal te verwerven schaarse rechten 143
5.8 Entree-eisen 145
5.9 Schaarstetoets 151
5.10 Welk verdeelinstrument sluit het beste aan bij het beleidsdoel 152
5.10.1 Verdeling op volgorde van binnenkomst 154
5.10.2 Loting 154
5.10.3 Vergelijkende toets ('beauty contest') 156
5.10.4 Veilen 160
5.11 Looptijd van het schaarse recht 164
5.12 Consultatie 167
5.13 Wijziging voorwaarden van een schaars recht 168

6 Overzicht handvatten casussen en verdeling schaarse rechten 171

Literatuurlijst 179
Trefwoordenregister 181