Rechtvaardigheid, persoon en creativiteit

Het personalisme is een wijsgerige stroming, verwant aan het existentialisme, die wortelt in de literatuur van de Bijbel en in de Joods-christelijke ervaring van een persoonlijke God. Ook buiten de wereld van het geloof bewijst het personalisme van cruciaal en blijvend belang te zijn voor de samenleving, het recht en de politiek.

Het verzet zich tegen theorieën en praktijken die de mens tot een onderdeel van een groter geheel of totaliteit willen maken. Het benadert recht en rechtvaardigheid als de verantwoordelijkheid van de enkele persoon ten overstaan van de persoon van de ander. Een dergelijke ethiek is altijd (uit)vinding en schepping. Zoeken naar rechtvaardigheid in moraal, politiek en recht kent een kunstzinnige en creatieve dimensie en is nooit slechts een zaak van kennis (theorie) en toepassing.
De denkers die in dit boek worden besproken, trachten elk op eigen wijze recht te doen aan het dynamische karakter van de mens. Als persoon verstaat de mens zichzelf in de steeds veranderlijke relatie tot de ander, waarbij de relatie wordt begrepen langs de lijnen van de existentiële dialoog van Ik en Jij. De persoon geeft zich gestalte en constitueert zich door steeds opnieuw antwoord te willen geven op het appèl dat uitgaat van de singuliere ander.

De auteurs in dit boek onderzoeken deze gedachten door een bespreking van de meest vooraanstaande vertegenwoordigers van het wijsgerig personalisme: Martin Buber, Romano Guardini, Emmanuel Housset, Karl Jaspers, Ludwig Klages, Mohamed Aziz Lahbabi, Emmanuel Levinas, Emmanuel Mounier, Paul Ricoeur, Denis de Rougemont, Max Scheler, Paul Scholten, Miguel de Unamuno en Simone Weil.

Claudia Bouteligier is universitair docent Sociologie, theorie en methodologie aan de Erasmus School of Law in Rotterdam.