Bestuursrechtelijke criminologie

Afkortingenlijst xiii

Hoofdstuk 1: Inleiding
1 De bestuursrechtelijke criminologie als ‘nieuwe’ discipline 1
2 De wortels van de bestuursrechtelijke criminologie 5
3 De meerwaarde van de bestuursrechtelijke criminologie 7
4 De algemene vraagstelling 9
5 De opbouw van de studie 11

Hoofdstuk 2: Het strafrecht en de invloed van de criminologie
1 Inleiding 13
2 De normatieve functies van het strafrecht 15
2.1 Het strafrecht als normatieve discipline 15
2.2 De legitimerende functie 15
2.3 De instrumentele functie en de waarborgfunctie 18
2.4 De onderlinge verhouding tussen de instrumentele en waarborgfunctie 19
3 Het strafrecht en het bestraffende populisme 20
3.1 Het bestraffende populisme 20
3.2 Het bestraffende populisme en de strafrechtelijke rechtsbescherming 22
3.3 De strafrechter en het bestraffende populisme 24
4 Het strafrecht in de risicomaatschappij 26
4.1 De veiligheidsstaat en de risicomaatschappij 26
4.2 De strafrechtelijke belangenafweging 29
5 Het strafrecht en de criminele politiek 32
5.1 Wat is criminele politiek? 32
5.2 De voorwaarden voor een criminele politiek 36
5.3 De wetgeving en de criminele politiek 38
5.4 De Wet op de uitgebreide identificatieplicht ter illustratie 40
6 De invloed van de criminologische wetenschap op het strafrecht 45
6.1 Een korte historische terugblik op de relatie tussen criminologie en strafrecht 45
6.2 Het concept van de geïntegreerde strafrechtswetenschap 47
6.3 Strafbaarstelling en criminologisch onderzoek 50
6.4 Strafrechtelijke sancties en criminologisch onderzoek 52
7 Conclusie 53

Hoofdstuk 3: De eerste contouren van de bestuursrechtelijke criminologie
1 Inleiding 57
2 De criminologische perspectieven op georganiseerde misdaad 60
2.1 Inleiding 60
2.2 De conceptualisering van georganiseerde misdaad: criminologische beïnvloeding van strafrecht en bestuursrecht 62
2.3 De criminologische definitie van de onderzoeksgroep-Fijnaut 64
2.4 Het commentaar op de definitie van de onderzoeksgroep-Fijnaut 65
2.5 Het concept van de geïntegreerde strafrechtswetenschap en de bestrijding van georganiseerde misdaad 67
3 De achtergrond van de ‘administrative criminology’ 68
3.1 Inleiding 68
3.2 De twee hoofdstromen in de criminologie 69
3.2.1 De klassieke criminologie 69
3.2.2 De positivistische criminologie 71
3.3 De realistische criminologie 73
3.3.1 De rechts realistische criminologie 73
3.3.2 De links realistische criminologie 75
4 De inhoud van de ‘administrative criminology’ 76
5 De meerwaarde van de ontwikkeling van de bestuursrechtelijke criminologie 79
5.1 De bestuurlijke criminologie 79
5.2 De bestuursrechtelijke criminologie 81
6 De inhoud van de bestuursrechtelijke criminologie 83
6.1 Inleiding 83
6.2 De bestuursrechtelijke criminologie en de reactie op misdaad 84
6.3 De bestuursrechtelijke criminologie als empirische wetenschap 85
6.4 De reikwijdte van de bestuursrechtelijke criminologie 87
6.5 De neerslag van de bestuursrechtelijke criminologie 88
6.6 Discussie 90
6.6.1 Het object van de bestuursrechtelijke criminologie 90
6.6.2 De geïntegreerde strafrechtswetenschap en de strafrechtelijke criminologie 92
6.6.3 De geïntegreerde strafrechtswetenschap en de bestuursrechtelijke criminologie 94
6.6.4 De ‘Empirical Legal Studies’ en de bestuursrechtelijke criminologie 96
7 Conclusie 98

Hoofdstuk 4: De bouwstenen van de bestuursrechtelijke penologie
1 Inleiding 101
2 De eerste bouwsteen van de bestuursrechtelijke penologie: de penologie 102
2.1 De ontwikkeling van de Nederlandse penologie in vogelvlucht 102
2.2 De inhoud van de penologie 106
2.3 De ‘administrative penology’ 107
2.4 De invloed van straftheorieën 108
2.5 Het bestraffende populisme en de bestraffing in Nederland 109
3 De tweede bouwsteen van de bestuursrechtelijke penologie: het bestuurlijke sanctieen maatregelrecht 111
3.1 Inleiding 111
3.2 Het preventieve en het repressieve bestuursrecht 112
3.2.1 Algemene opmerkingen 112
3.2.2 De bestuurlijkpreventieve en de bestuurlijkrepressieve aanpak van georganiseerde misdaad 114
3.2.2.1 De bestuurlijkpreventieve aanpak van georganiseerde misdaad 114
3.2.2.2 De bestuurlijkrepressieve aanpak van georganiseerde misdaad 117
3.3 Het bestuurlijke sanctierecht 118
3.3.1 De last onder bestuursdwang 121
3.3.2 De last onder dwangsom 123
3.3.3 De bestuurlijke boete 124
3.3.4 De overige bestuurlijke sancties 125
3.4 Het bestuurlijke maatregelrecht 126
4 De inhoud van de bestuursrechtelijke penologie 127
4.1 De koppeling tussen de penologie en het bestuurlijke sanctie en maatregelrecht 127
4.2 Discussie 128
4.2.1 De geïntegreerde strafrechtswetenschap, de bestuursrechtelijke criminologie en de bestuursrechtelijke penologie 128
4.2.2 De ‘responsive regulation’ en de bestuursrechtelijke penologie 129
5 Een illustratie van bestuursrechtelijkpenologisch onderzoek 131
5.1 De georganiseerde misdaad als uitgangspunt 131
5.2 De bestuurlijke bestraffing van de facilitators van georganiseerde misdaad 133
6 Conclusie 135

Hoofdstuk 5: De staat van de bestuursrechtelijke criminologie en penologie: het straffende bestuur
1 Inleiding 137
2 De afbakening van de bestuursrechtelijke criminologie en penologie 138
2.1 Algemeen 138
2.2 De afbakening van de bestuursrechtelijke criminologie en penologie nader beschouwd 138
2.2.1 De bestuurlijke sanctionering en de uitoefening van toezicht op regelnaleving 138
2.2.2 De ter zake doende actoren 140
2.2.3 Afronding 141
3 De doeltreffendheid van straffend bestuur 141
3.1 Algemeen 141
3.2 Het straffende bestuur 142
3.3 Enige effectiviteitsonderzoeken naar straffend bestuur 145
4 Conclusie 147

Hoofdstuk 6: Conclusie
1 Inleiding 149
2 Het strafrecht en de invloed van de criminologie 150
3 De eerste contouren van de bestuursrechtelijke criminologie 152
4 De bouwstenen van de bestuursrechtelijke penologie 153
5 De staat van de bestuursrechtelijke criminologie en penologie: het straffende bestuur 155
6 Uitleiding 156

Literatuurlijst 157