Blauwe patronen

Voorwoord 7

1 Beter begrijpen als oogmerk 15
1.1 Het voortdurende streven naar ‘beter’ politiewerk 15
1.2 Op zoek naar onderliggende patronen 17
1.3 De wil om het te verdiepen 20
1.4 De opbouw van dit boek 21

2 Toevoegen op bestaande perspectieven als ambitie 23
2.1 De beslissingsruimte van straatagenten in hun optreden 23
2.1.1 De ‘ontdekking’ van de discretionaire ruimte 23
2.1.2 Dimensies van de beslissingsruimte van straatagenten 26
2.2 Drie perspectieven op de totstandkoming van het optreden 30
2.2.1 Een inleiding op de drie perspectieven 30
2.2.2 Het factorenperspectief 32
2.2.3 Het culturele perspectief 35
2.2.4 Het stijlenperspectief 41
2.3 Een nadere duiding van mijn onderzoeksambitie 45
2.3.1 Beter begrijpen, krachtiger beïnvloeden 45
2.3.2 Theorieontwikkeling op basis van empirie 47

3 ‘Pragmatisch’ conceptualiseren van data als aanpak 49
3.1 Een pragmatische wetenschapsopvatting 49
3.1.1 Iets over de wetenschapsfilosofie van Richard Rorty 49
3.1.2 Consequenties voor het doen van onderzoek 52
3.2 Een combinatie van grounded theory en etnografie 53
3.2.1 Het gronden van de praktijk 53
3.2.2 Onderdompelen in het veld 57
3.2.3 Analyseren door te coderen 60
3.2.4 Een persoonlijke schrijfstijl 62
3.3 Betekenisgeving als vertrekpunt voor onderzoek 63
3.3.1 Betekenisgeving als proces 64
3.3.2 Betekenisgeving in zeven kenmerken 66

4 Settings en verloop van het onderzoek 69
4.1 Twee binnenstedelijke basisteams 69
4.1.1 Over de keuze voor de teams 69
4.1.2 Over het team in Rivierstad 70
4.1.3 Over het team in Heuvelstad 73
4.2 Verloop van het veldwerk 77
4.2.1 Methoden van dataverzameling 77
4.2.2 Perioden en intensiteit van het veldwerk 79
4.2.3 Mijn opname in de basisteams 82
4.2.4 Het maken van veldwerkaantekeningen 87
4.2.5 Reflectie op het veldwerk 88
4.3 Puzzelen met de data 93
4.3.1 Initieel coderen 93
4.3.2 Gefocust coderen 94
4.3.3 Conceptueel coderen 96

5 Blauwe patronen in het kort 101
5.1 Het ontrafelen van contextueel optreden 101
5.2 Omgevingsdomeinen om betekenis in te geven 102
5.3 Patronen om betekenis mee te geven 104
5.4 Het optreden in de omgeving als uitvloeisel van de patronen 106

6 Organisatiepatronen 109
6.1 De organisatie als de backstage van het politiewerk 109
6.1.1 De backstage: betekenisgeving over het politiewerk 109
6.1.2 De organisatie als domein van betekenisgeving: conditioneren en verdedigen 110
6.2 Conditioneren 112
6.2.1 Cartograferen 115
6.2.2 Categoriseren 125
6.2.3 Normaliseren 135
6.3 Verdedigen 143
6.3.1 Verspannen 145
6.3.2 Distantiëren 159
6.4 Tussen betekenisgeving en optreden 179

7 Straatpatronen 181
7.1 De straat als de coulissen van het politiewerk 181
7.1.1 In de coulissen: de plek waar het publiek wordt waargenomen 181
7.1.2 De straat als domein van betekenisgeving: oriënteren en signaleren 182
7.2 Oriënteren 183
7.2.1 Voorspellen 185
7.2.2 Navigeren 190
7.3 Signaleren 195
7.3.1 Constateren 199
7.3.2 Koppelen 204
7.3.3 Herkennen 213
7.3.4 Abnormaliseren 217
7.3.5 Profileren 224
7.4 Tussen betekenisgeving en straatoptreden 231
7.4.1 Tussen oriënteren en de bestemmingbeslissing 231
7.4.2 Tussen signaleren en de interventiebeslissing 237

8 Situatiepatronen 247
8.1 De situatie als het toneel van het politiewerk 247
8.1.1 Het toneel: de plek waar het spel wordt gespeeld 247
8.1.2 De situatie als domein van betekenisgeving: diagnosticeren, oordelen en formaliseren 248
8.2 Diagnosticeren 250
8.2.1 Inpassen 255
8.2.2 Vergelijken 263
8.2.3 Afleiden 266
8.2.4 Beredeneren 271
8.3 Oordelen 276
8.3.1 Moraliseren 278
8.3.2 Positioneren 285
8.3.3 Beschermen 295
8.3.4 Anticiperen 300
8.4 Formaliseren 308
8.4.1 Plakken 310
8.4.2 Reconstrueren 314
8.5 Tussen betekenisgeving en situatieoptreden 318
8.5.1 Tussen oordelen en de bejegeningbeslissing 319
8.5.2 Tussen oordelen en de afhandelbeslissing 323

9 Slotbeschouwing 327
9.1 Blauwe patronen als perspectief 327
9.1.1 Het patronenperspectief in beeld 327
9.1.2 Het patronenperspectief ten opzichte van de andere perspectieven 329
9.1.3 Het patronenperspectief als opbrengst 333
9.2 Blauwe patronen en begrijpen 336
9.2.1 Professionele intuïtie is de kern van de blauwe patronen 336
9.2.2 Er staat een rem op de ontwikkeling van de professionele intuïtie 339
9.3 Blauwe patronen en handelingsperspectief 341
9.3.1 Waarom veel beïnvloedingspogingen niet werken 341
9.3.2 Zinvolle aangrijpingspunten voor beïnvloeding 344
9.3.3 Het gebruik van de blauwe patronen om te beïnvloeden 351

Samenvatting 357
Summary 375
Literatuurlijst 391

Bijlage 1 Focuscodes 417
Bijlage 2 Initiële codes 427