Goede hoop?

'Alle problemen van dit land zijn begonnen met de komst van Jan van Riebeeck', aldus president Zuma in 2015. Kort na deze uitspraak richtten demonstranten hun woede op beelden van Van Riebeeck, Paul Kruger en Boerenstrijders. Het lijkt erop dat Zuid-Afrika nu pas zijn koloniale navelstreng aan het doorknippen is, 20 jaar na de afschaffing van de apartheid. Het is tijd voor een nieuwe blik op de historische band tussen Nederland en Zuid-Afrika. De nieuwe generatie van born-frees – kinderen geboren na de apartheid – heeft net zo makkelijk kritiek op het ANC, de bevrijdingspartij van Nelson Mandela, als op de koloniale machthebbers.

Goede Hoop. Zuid-Afrika en Nederland vanaf 1600 vertelt wat er is gebeurd tussen de landing van Van Riebeeck in 1652 en Mandela’s bezoek aan Amsterdam in 1990. Zuid-Afrika is sinds de komst van de Nederlanders een land op drift geweest. Grenzen schoven op en volken trokken weg, verdwenen of gingen in elkaar op. De gevolgen hiervan zijn nog steeds zichtbaar. De VOC bracht slavernij en de islam naar de Kaap: moslims die zich tegen de VOC keerden in bijvoorbeeld Java en Makassar, werden naar de Kaap verbannen. Maar Nederland is net zo goed veranderd door Zuid Afrika – denk aan de Boerengekte rond 1900, de bloei van de Amsterdamse diamantindustrie, Afrikanerstraten en Krugerpleinen en de felle antiapartheidsstrijd.