Taakstraffen en reisverboden in Nederland, Curaçao en Bonaire

Dankwoord V

1 Inleiding 1
1.1 Aanleiding tot het onderzoek 1
1.2 De situatie in Nederland met betrekking tot taakstraffen 4
1.3 De situatie op Curaçao met betrekking tot taakstraffen 10
1.4 De situatie op Bonaire met betrekking tot taakstraffen 11
1.5 De situatie in Nederland en Bonaire met betrekking tot reisverboden 14
1.6 De situatie op Curaçao met betrekking tot reisverboden 14
1.7 Centrale vraag en deelvragen 17
1.8 Methode van onderzoek 20
1.8.1 Verantwoording van de probleemstelling 22
1.8.2 Verantwoording bronnen in de theoretische hoofdstukken 23
1.8.3 Verantwoording van al dan niet juridische methoden in de empirische hoofdstukken 24
1.9 Relevantie van het onderzoek 27
1.10 Opbouw van het boek 27

2 Taakstraffen en reisverboden in Nederland 31
2.1 Inleiding 31
2.2 De juridische ruimte van taakstraffen in Nederland 32
2.2.1 Inleidende opmerkingen taakstraf 32
2.2.2 De IJzervlechterszaak 34
2.2.3 Voorstanders van de taakstraf 36
2.2.4 Tegenstanders van de taakstraf 39
2.2.5 Onbetaalde arbeid als bijzondere voorwaarde 40
2.2.6 De Wet op Onbetaalde arbeid ten algemene nutte 41
2.2.7 De Wet taakstraffen 44
2.2.8 De Zembla-uitzending 46
2.3 De Wet beperking oplegging taakstraffen 50
2.3.1 Artikel 22b NLSr 51
2.3.2 Artikel 22b NLSr nader onder de loep genomen 54
2.3.3 Opmerkingen ten aanzien van de Wet beperking oplegging taakstraffen 57
2.3.4 Aanbiedingsbrief en beleidsreactie 65
2.4 Wet uitbreiding taakstrafverbod 66
2.4.1 Enkele reacties met betrekking tot het Wetsvoorstel uitbreiding taakstrafverbod 68
2.4.2 Beschouwing Wetsvoorstel uitbreiding taakstrafverbod 71
2.5 Taakstraffen: officiersmodel en rechtersmodel 74
2.5.1 Het officiersmodel 75
2.5.2 Het rechtersmodel 77
2.6 Beschouwing taakstraffen in Nederland 78
2.7 De juridische ruimte in Nederland van reisverboden 79
2.7.1 Inleiding 79
2.7.2 Toelaatbaarheid reisverboden 79
2.7.3 Het wetvoorstel van de minister van Justitie 82
2.7.4 Het College Bescherming Persoonsgegevens 87
2.7.5 De Raad voor de rechtspraak 88
2.7.6 De Nederlandse Orde van Advocaten 89
2.7.7 De Raad van State 90
2.7.8 Het opleggen van een vertrekplicht aan een vreemdeling in het kader van een bijzondere voorwaarde 92
2.8 Beschouwing reisverboden in Nederland 94
2.9 Conclusie 94

3 Taakstraffen en reisverboden op Curaçao 97
3.1 Inleiding 97
3.2 De juridische ruimte van taakstraffen op Curaçao 98
3.3 Taakstraffen voor jeugdigen 101
3.4 Praktische invulling van taakstraffen op Curaçao 103
3.5 Beschouwing taakstraffen op Curaçao 104
3.6 Het reisverbod als bijzondere voorwaarde bij een voorwaardelijke straf 104
3.7 Het reisverbod als ontzetting van bepaalde rechten 107
3.8 Beschouwing reisverboden op Curaçao 110
3.9 Conclusie 110

4 Taakstraffen en reisverboden op Bonaire 113
4.1 Inleiding 113
4.2 De juridische ruimte van taakstraffen op Bonaire 116
4.3 Beschouwing taakstraffen op Bonaire 124
4.4 Het reisverbod op Bonaire 125
4.5 Beschouwing reisverboden op Bonaire 125
4.6 Conclusie 125

5 Het concordantiebeginsel 127
5.1 Inleiding 127
5.2 Concordantie in de wet 128
5.3 Bonaire en het principe van concordantie van wetgeving 132
5.4 Concordantie in de rechtspraak 135
5.5 Richtlijnen in het Strafrecht 143
5.6 Het instellen van een commissie 144
5.7 Kritische opmerkingen ten aanzien van het beginsel van concordantie 145
5.8 Interregionaal strafrecht 151
5.9 Conclusie 152

6 Taakstraffen en reisverboden in de context van internationale bepalingen 155
6.1 Inleiding 155
6.2 Het legaliteitsbeginsel 157
6.3 Werkstraffen en internationale bepalingen 159
6.4 Reisverboden in internationale context 163
6.4.1 Het recht op beweging 163
6.4.2 Inbreuken op een verdragsrecht 164
6.4.3 Bij de wet voorzien 164
6.4.4 Fair balance 165
6.4.5 Voorzienbare, duidelijke en toegankelijke wetgeving 166
6.4.6 Legitieme beperkingsdoelen 169
6.4.7 Noodzakelijkheid in een democratische samenleving 170
6.4.8 Concrete en periodieke toetsing 171
6.4.9 Proportionaliteitseis 172
6.4.10 Omstandigheden die tot een schending van het recht van beweging kunnen leiden 175
6.4.11 Margin of appreciation 175
6.4.12 Beschouwing reisverbod in internationale context 176
6.5 Conclusie 177

7 Taakstraffen opgelegd in Nederland, Curaçao en Bonaire 179
7.1 Inleiding 179
7.2 Taakstraffen opgelegd door rechters in Nederland 180
7.2.1 Rechtbank Oost-Brabant 6 februari 2014, ECLI:NL:RBOBR:2014:522 180
7.2.2 Gerechtshof ’s-Hertogenbosch 7 mei 2014, ECLI:NL:GHSHE:2014:1293 184
7.2.3 Gerechtshof ’s-Hertogenbosch 22 december 2014, ECLI:NL:GHSHE:2014:5396 185
7.2.4 Rechtbank Gelderland 22 november 2016, ECLI:NL:RBGEL:2016:6315 186
7.2.5 Rechtbank Oost-Brabant 17 augustus 2017, ECLI:NL:RBOBR:2017:4416 193
7.2.4 Beschouwing taakstraffen opgelegd door rechters in Nederland 194
7.3 Taakstraffen opgelegd door rechters op Curaçao 197
7.3.1 Gerecht in Eerste Aanleg van Curaçao 17 april 2015, ECLI:NL:OGEAC:2015:5 198
7.3.2 Gerecht in Eerste Aanleg van Curaçao 17 november 2017, ECLI:NL:OGEAC:2017:278 200
7.3.3 Gerecht in Eerste Aanleg van Curaçao 23 mei 2018, ECLI:NL:OGEAC:2018:343 201
7.3.4 Gerecht in Eerste Aanleg van Curaçao 17 augustus 2018, ECLI:NL:OGEAC:2018:357 206
7.4 Taakstraffen opgelegd door rechters op Bonaire 209
7.4.1 Gerecht in Eerste Aanleg van Bonaire, Sint Eustatius en Saba 13 september 2018, ECLI:NL:OGEABES:2018:45 209
7.4.2 Gerecht in Eerste Aanleg van Bonaire, Sint Eustatius en Saba 6 juni 2019, ECLI:NL:OGEABES:2019:35 210
7.5 Taakstraffen opgelegd door het Gemeenschappelijk Hof van Justitie van Aruba, Curaçao, Sint Maarten en van Bonaire, Sint Eustatius en Saba in hogerberoepszaken van het Gerecht in Eerste Aanleg op Curaçao en het Gerecht in Eerste Aanleg op Bonaire 212
7.5.1 Gemeenschappelijk Hof van Justitie van Aruba, Curaçao, Sint Maarten en van Bonaire en Sint Eustatius en Saba 22 juni 2017, ECLI:NL:OGHACMB:2017:173 212
7.5.2 Gemeenschappelijk Hof van Justitie van Aruba, Curaçao, Sint Maarten en van Bonaire, Sint Eustatius en Saba 8 november 2018, ECLI:NL:OGHAMB:2018:251 213
7.6 Conclusie 215

8 Opleggen van reisverboden in Nederland, Curaçao en Bonaire 219
8.1 Inleiding 219
8.2 Gemeenschappelijk Hof van Justitie van de Nederlandse Antillen en Aruba 29 maart 2005, NBSTRAF 2005/497, aflevering 14, 2005 220
8.3 Hoge Raad 6 november 2007, ECLI:NL:HR:2007:BA7918 222
8.3.1 De feiten 222
8.3.2 De conclusie van de advocaat-generaal 222
8.3.3 De uitspraak van de Hoge Raad 226
8.3.4 Noot 227
8.3.5 Beschouwing 228
8.4 Gemeenschappelijk Hof van Justitie van de Nederlandse Antillen en Aruba 22 april 2008, ECLI:NL:OGHNAA:BE8929 229
8.5 Gemeenschappelijk hof van Justitie van de Nederlandse Antillen en Aruba 10 juni 2008, ECLI:NL:OGHNAA:2008:BD8952 231
8.6 Hoge Raad 25 november 2008, ECLI:NL:HR:2008:BF0836 232
8.6.1 De conclusie van de procureur-generaal 232
8.6.2 De uitspraak van de Hoge Raad 234
8.6.3 Noot 234
8.6.4 Beschouwing 236
8.7 Gemeenschappelijk Hof van Justitie van de Nederlandse Antillen en Aruba 4 december 2008, ECLI:NL:OGHNAA:2008:BG7881 237
8.8 Reisverboden opgelegd in opiumzaken door rechters op Curaçao na de wetswijziging 239
8.8.1 Dutch Caribbean Legal Portal, 16 februari 2016, ‘Drugskoerier mag Curaçao niet meer in’ 239
8.8.2 Knipselkrant, 22 februari 2016, ‘Verbannen van je eigen navelstreng’ 240
8.8.3 Antilliaans Dagblad, 8 december 2016, ‘Reisverbod regelmatig opgelegd’ 240
8.9 Conclusie 241

9 Conclusie 247

Samenvatting 263
Geraadpleegde literatuur 269
Geraadpleegde websites 283
Geraadpleegde jurisprudentie 289
Afkortingenlijst 297
Curriculum vitae 299