Europeanisering van financieel recht

VOORWOORD V

DE TRANSFORMATIE VAN HET FINANCIEEL PRIVAATRECHT IN DE DUURZAAMHEIDSTRANSITIE 1
1. Inleiding 1
2. De opkomst van financiële duurzaamheidsregels op EU-niveau 5
2.1 Actieplan duurzame groei financieren en reguleringsstrategie 5
2.2 Duurzaamheidstransparantie volgens de SFDR 6
2.3 Ook MiFID II in het teken van duurzaamheid 8
2.4 Duurzaamheidscatalogus van de Taxonomieverordening 10
2.5 Prospectusverordening en EU Green Bonds 12
2.6 Oneerlijke handelspraktijken ook ‘verduurzaamd’ 13
2.7 Harmonisatie van de handhaving van de financiële duurzaamheidsregels: publiek toezicht aan de hand van een bestuursrechtelijk instrumentarium 15
3. Financiële duurzaamheid op nationaal niveau: de opmars van de ‘duurzame belegger’ en privaatrechtelijke handhaving 17
3.1 Achtergrond: de ‘duurzame belegger’, impact investing en impact litigation 17
3.2 Doorwerking van de financiële duurzaamheidsregels 19
3.2.1 Ondergeschiktheid versus complementariteit 19
3.2.2 Keuze voor complementariteitsmodel ligt voor de hand 21
3.3 Het tegengaan van klimaatverandering als onderdeel van de maatschappelijke verantwoordelijkheid van financiële dienstverleners: een botsend krachtenveld 27
3.4 Individuele handhaving 30
3.4.1 Uitgebreid rechtsmiddelenmenu 30
3.4.2 Schadevergoeding 31
3.4.3 Ontbinding en vernietiging 34
3.4.4 Complicerende factoren en handvatten voor financiële dienstverleners 36
3.5 Collectieve handhaving 38
4. Conclusie: financiële duurzaamheidsregels als katalysator van een transformatie van het financieel privaatrecht 43
4.1 Transformaties op EU-niveau 43
4.2 Transformaties op nationaal niveau 46
4.3 Toekomst: op weg naar een geharmoniseerd privaatrechtelijk handhavingskader? 48

EUROPEANISERING VAN HET ANTIWITWASTOEZICHT 51
1. Wat is witwassen? 51
2. Voorkomen, bestrijden en effectiviteit 54
3. Herkomst antiwitwastoezicht 57
3.1 Begrip witwassen 58
3.2 Raad van Europa, Verdrag van Wenen en BCBS 59
3.3 FATF 60
4. De Europese richtlijnen 64
4.1 Eerste antiwitwasrichtlijn: AMLD-I 65
4.2 Tweede antiwitwasrichtlijn: AMLD-II 67
4.3 Derde antiwitwasrichtlijn: AMLD-III 68
4.4 Vierde antiwitwasrichtlijn: AMLD-IV 70
4.5 Vijfde antiwitwasrichtlijn: AMLD-V 73
4.6 Richtlijn (EU) 2018/1673 75
4.7 Tijdlijn 77
5. Rol Europese toezichthouders 78
5.1 Oprichting ESA’s 78
5.2 Versterking rol EBA 79
5.3 Initiatieven EBA 80
5.4 Verdere Europeanisering 81
6. Antiwitwasregelgeving en toezicht in Nederland 82
6.1 Wet identificatie bij financiële dienstverlening 1993 82
6.2 Wet melding ongebruikelijke transacties 84
6.3 Implementatie AMLD-II in WID en Wet MOT in 2001 84
6.4 Vroegtijdige implementatie AMLD-III in WID en Wet MOT in 2006 85
6.5 Wwft: implementatie AMLD-III 86
6.6 Wwft: tussen AMLD-III en AMLD-IV 88
6.7 Implementatie AMLD-IV 90
6.8 Implementatie AMLD-V 92
6.9 Ontwikkelingen 94
6.10 Beleid 95
7. Tussenconclusie: Europeanisering tot nu toe 96
8. AML-pakket 97
8.1 AMLA 99
8.2 Verordening en richtlijn: Single Rulebook 101
8.3 Cryptovaluta 102
9. Consequenties en aanbevelingen 102
9.1 Uniformering? 103
9.2 Ongebruikelijk of verdacht 105
9.3 Gezamenlijke monitoring instellingen en uitbestedingsverbod 108
9.4 Reikwijdte 111
9.5 Bewaarplicht 112
9.6 Spanning civiel 114
9.7 Lessen uit SSM: rechtsbescherming 114
10. Conclusie 115

‘EUROPEAN BANKING UNION: A RETROSPECTIVE AND FUTURE OUTLOOK’ 117
1. Introduction 117
2. Current State of the SSM: Where do we stand after ten years? 118
2.1 EBU: A brief retrospect 118
2.2 SSM: Achievements, challenges and future developments 119
2.2.1 SSM: Institutional Design 119
2.2.1 SSM: Achievements 120
2.2.2 SSM: Ongoing challenges and expected future developments 124
3. SRM: Achievements, challenges and future developments 133
3.1 SRM: Institutional Design 133
3.2 SRM: Main achievements 135
3.3 SRM: Ongoing challenges and expected future developments in single EU resolution 137
4. Conclusion 141