Voorwoord / V
Vinkenslag revisited / 1
PROF. DR. J.P. BOER
1. Inleiding / 1
2. De Vinkenslagaffaire / 2
3. Contra legem-afspraken ná Vinkenslag / 4
4. Waar ligt de ‘verschuivende macht’? / 5
5. Conclusie / 6
Nieuw pensioenstelsel opent deur voor arbeidsvormneutraal fiscaal pensioenkader / 9
PROF. MR. DR. A.H.H. BOLLEN-VANDENBOORN
1. Inleiding / 9
2. Een nieuw pensioenstelsel in Nederland / 10
2.1. Premie-overeenkomsten in pensioenstelsel vanaf 2023 / 10
2.2. Experimenteren met zelfstandigen / 10
3. Fiscaal zuivere pensioenregelingen / 11
3.1. Inzet fiscaliteit als instrument voor doorvoeren versoberingen / 11
3.2. Op weg naar een arbeidsvormneutraal fiscaal pensioenkader / 12
4. Nieuw fiscaal kader in nieuw pensioenstelsel / 13
4.1. Ouderdomspensioen en partnerpensioen bij overlijden op of na pensioendatum / 13
4.2. Partnerpensioen en wezenpensioen op risicobasis / 14
4.3. Meer uniformiteit, minder complexiteit / 14
4.4. Harmoniseren van tweede en derde pijler / 14
5. Tot slot / 15
Boetebewijsrecht / 17
PROF. MR. G.J.M.E. DE BONT
1. Inleiding / 17
2. Ging de Hoge Raad ‘om’ en zijn vermoedens niet langer als bewijs
bruikbaar in boeteprocedures? / 18
3. De reikwijdte van het arrest / 21
4. Conclusie / 22
Wie het leest, mag het zeggen. Verschuivende machten bij rechtszekerheid via voorlichting / 23
MR. DRS. T.A. CRAMWINCKEL
1. Inleiding / 23
2. Belastingwet en voorlichting als bron van rechtszekerheid / 24
3. De (invloedrijke) positie van de wetsuitvoerder bij voorlichting / 25
4. Waarborgen bij verschuivende grondslagen voor rechtszekerheid / 27
4.1. Wetgever / 28
4.2. Belastingdienst / 28
4.3. Rechter / 29
5. Afronding / 29
De tanende invloed van het parlement op rechtsbescherming in de invordering / 31
A. VAN EIJSDEN
1. Inleiding / 31
2. Kritiek bij de totstandkoming van de IW 1990 / 32
3. Kritiek vanuit het werkveld / 32
4. Positieve ontwikkelingen? / 33
5. Rapport van de Adviescommissie praktische rechtsbescherming in belastingzaken / 34
6. Kamervragen van de Kamerleden Idsinga en Aartsen / 35
6.1. Beroep op de rechter? / 36
7. Is de directeur van de Belastingdienst/Particulieren een onafhankelijke en onpartijdige toetser? / 36
8. Conclusie / 37
Uitbreiding van de rechtsmacht van de belastingrechter / 39
MR. J.A.R. VAN EIJSDEN
1. Inleiding / 39
2. Gesloten stelsel van fiscale rechtsbescherming / 40
3. Van gesloten naar open: aansluiten bij de rest van het bestuursrecht / 41
4. Beperkingen op een open stelsel van fiscale rechtsbescherming / 42
5. Uitbreidingen op een open stelsel van fiscale rechtsbescherming / 43
6. Conclusie / 45
Verschuivende machtsverhoudingen en de (on)democratische EU-unanimiteitsregel voor fiscale maatregelen / 47
PROF. DR. P.H.J. ESSERS
1. Inleiding / 47
2. Historische terugblik / 48
3. Argumenten pro en contra de unanimiteitsregel / 50
4. Nieuw Eigen Middelen Besluit en perspectief op EU-belastingen / 51
5. Conclusie / 53
Verschuivende fiscale machtsverhoudingen in Nederland / 55
PROF. MR. DR. J.L.M. GRIBNAU
1. Inleiding / 55
2. Staat en burger / 55
3. Uitdijend belastingrecht: macht en machteloosheid / 56
4. Trias politica / 57
5. Fiscale wetgeving / 58
6. Onbalans tussen staatssecretarissen en parlement / 59
7. Wetgever en rechter / 60
8. Belastingdienst en tegenmacht / 62
9. Afronding / 62
Over de invoering van regels ter voorkoming van geen belasting en de herontdekking van fair share / 63
PROF. MR. R.H. HAPPÉ
1. Inleiding / 63
2. Hoe agressieve taxplanning leidt tot een paradigmaverandering in het belastingrecht / 64
3. De transitie naar een nieuwe economie / 65
4. Responsible tax in de nieuwe economie / 66
5. Verantwoord adviseren in de nieuwe economie / 67
6. Samenvatting en een advies / 68
‘Verschuivende machtsverhoudingen’ in de fiscaliteit? / 71
PROF. DR. MR. E.J.W. HEITHUIS
1. Inleiding / 71
2. Macht van de EU / 71
3. Macht van de media / 73
4. Macht van de overheid / 74
5. Macht van de wetenschap / 76
6. 150-jarig bestaan Weekblad / 77
Nederland heeft recht op constitutionele toetsing en een Constitutioneel Hof / 79
MR. F. R. HERREVELD
1. Inleiding / 79
2. Historie toetsingsverbod / 79
3. Recente ontwikkelingen / 80
4. Toetsing door de Nederlandse belastingrechters aan hogere voorschriften / 82
5. Internationale rechtsvergelijking / 83
6. Conclusie / 84
Invloed van het Unierecht in de omzetbelasting: van CILFIT tot Consorzio / 87
PROF. MR. M.E. VAN HILTEN
1. Inleiding / 87
2. De regelgeving / 88
2.1. De instrumenten van btw-regelgeving / 88
2.2. Invloed-beïnvloedende wijzigingen in de richtlijnen inzake btw / 88
3. De rechtspraak / 90
3.1. De ijkpuntarresten in het kort / 90
3.2. Invloed-beïnvloedende btw-arresten / 90
4. Slotsom / 92
Het Nederlandse verdragsbeleid – de OESO aan zet? / 93
L.C. VAN HULTEN MSC
1. Introductie / 93
2. De doelen van het OESO-modelverdrag / 94
3. Enkele gevolgen voor Nederland / 96
4. Slotsom / 98
Is constitutionele toetsing door de rechter wenselijk? / 99
MR. DR. J.J.M. JANSEN
1. Inleiding / 99
2. In het kort enkele argumenten tegen en voor constitutionele toetsing / 100
3. Het tijdstip en de omvang van de rechterlijke toetsing / 101
3.1. Toetsing ex ante of ex post? / 101
3.2. Welke grondrechten? / 102
3.3. Bevat de huidige Grondwet voldoende toetsingskader? / 102
3.4. Verhouding tot het internationale recht? / 103
4. Welke rechter? / 103
5. Wat zou de rechterlijke beslissing moeten inhouden? / 104
6. Constitutionele toetsing en fiscaliteit / 104
7. Tot slot / 105
Bewegende bronstaatbelastingen / 107
PROF. DR. P. KAVELAARS
1. Inleiding / 107
2. Verdragsrechtelijke ontwikkelingen en het Nederlandse verdragsbeleid / 108
3. EU-rechtelijke ontwikkelingen / 109
5. Afrondend / 113
Exceptieve toetsing / 115
MR. DR. R.J. KOOPMAN
1. Inleiding; de goeie ouwe trias / 115
2. De Awb voorbij het besluit / 116
3. Exceptieve toetsing in de praktijk / 117
4. Zaaksoverstijgende feiten / 119
5. Uitdagingen en kansen / 120
Hoe kan de belastingrechter bijdragen aan een verschuiving in de machtsverhouding overheid-burger? / 123
PROF. DR. A.O. LUBBERS EN MR. L.H.C. MENGELERS
1. Inleiding / 123
2. De aanbevelingen van de werkgroep / 124
3. De aanbevelingen als inspiratiebron voor de belastingrechter / 125
3.1. Aanpassingen in de bewijslast / 125
3.2. Meer oog voor de ‘impact’ van een conflict met de Belastingdienst / 127
3.3. Bieden van een maatwerkoplossing / 127
4. Conclusies / 129
Van nationaal heffingsrecht naar een rechtsvormafhankelijke EU-heffingsplicht? / 131
PROF. MR. DR. R.H.C. LUJA
1. Inleiding / 131
2. De reikwijdte van de ATAD / 132
2.1. Beperking tot de vennootschapsbelasting / 132
2.2. De renteaftrekbeperking (earningsstripping) / 132
2.3. Hybride mismatches / 133
3. Reikwijdte van toekomstige richtlijnen / 134
3.1. BEFIT / 134
3.2. DEBRA / 134
3.3. Unshell / 135
4. Conclusie / 136
Unanimiteit in de btw … en nou is het afgelopen! / 139
PROF. MR. DR. M.M.W.D. MERKX
1. Inleiding / 139
2. Huidige machtsverhoudingen binnen de EU btw / 140
3. De huidige status en rol van het btw-comité / 141
4. Het comitologievoorstel / 142
4.1. Het fenomeen comitologie / 142
4.2. Het btw-comité als comitologiecomité / 144
5. Hoe nu verder? / 145
Consensus en legitimiteit bij het maken van internationale belastingregels / 147
PROF. DR. I.J. MOSQUERA VALDERRAMA
1. Inleiding / 147
2. Hoe werken landen thans samen? / 148
3. Hoe wordt consensus in deze discussies bereikt en wat zijn de obstakels voor (echte) consensus? / 150
4. En wat kan gedaan worden om (echte) consensus te bereiken? / 152
5. Tot slot / 153
Geheimen van box 3 / 155
PROF. DR. MR. R.E.C.M. NIESSEN EN MR. A.C. SMALE
1. Inleiding / 155
2. Historie / 156
3. Geen 4% voor spaarrekeningen / 156
4. Systeemwijziging in 2017; niet naar een reëel rendement / 157
5. Systeemwijziging in 2017; de fictieve vermogensmix / 158
6. Ficties bedreigen het individu; strijd met het draagkrachtbeginsel / 159
7. Compensatie voor niet-bezwaarmakers / 159
8. Besluit / 160
De toenemende invloed van de EU-wetgever op belastingverdragen / 161
PROF. MR. F.P.G. PÖTGENS EN MR. T.M. VERGOUWEN
1. Inleiding / 161
2. Primaire EU-recht en het sluiten van belastingverdragen / 162
3. De te bespreken trends / 163
3.1. Trend 1: van vrijstelling naar een verplichting te heffen / 163
3.2. Trend 2: het verbeteren of aanvullen van de werking van belastingverdragen / 164
3.3. Trend 3: het buiten toepassing laten van belastingverdragen / 165
4. Conclusie / 166
Samen sterk? / 167
MR. S.F.J.J. SCHENK RB
1. Een ragfijn spel / 167
2. Waar (en wie) ben ik? / 168
3. Tussen twee vuren / 168
4. Samen? / 169
5. Werkzaamheden van de beroepsorganisaties / 170
6. Bevordering van de kwaliteit van beroeps- en bedrijfsuitoefening / 170
7. Behartigen van de beroeps- en bedrijfsbelangen van de aangesloten leden / 171
8. Bieden van weerwerk / 171
9. Algemeen belang / 172
10. Ten slotte / 173
Van rechtsstatelijke dogmatiek naar praktische rechtshulp / 175
PROF. DR. L.G.M. STEVENS
1. De kracht van dogmatiek / 175
2. Veranderende bestuursverhoudingen / 175
3. Afbrokkelende rechtsstatelijkheid / 177
4. Onevenwichtige machtsbalans / 179
5. Praktische rechtshulp / 180
Het single tax principle en het Nederlandse fiscale beleid / 183
PROF. DR. S.A. STEVENS
1. Inleiding / 183
2. Een kritische blik op het single tax principle / 185
3. Het single tax principle in de Europese rechtsorde / 187
4. Het single tax principle in Nederland? / 188
5. Enkele conclusies / 188
Machtsverhoudingen op de fiscale werkvloer / 191
MR. WJ.M. VENNIX RB
1. Inleiding / 191
2. Relatie Belastingdienst-adviespraktijk / 191
3. Bereikbaarheid: fiscus trekt zich terug / 192
4. Bezwaar: soms gaat het goed, maar vaak ook niet / 193
5. Naar de rechter: de meeste ondernemers en adviseurs houden er niet van / 194
6. Aanbevelingen / 196
Grensoverschrijdende arbeid en verschuivende machtsverhoudingen / 199
PROF. DR. M.J.G.A.M. WEEREPAS
1. Inleiding / 199
2. (Dis)coördinatie / 200
3. Thuiswerken door de grenswerker / 201
4. Thuiswerken: een blijvertje? / 202
5. Verschuivende machtsverhoudingen in de fiscaliteit? / 204
6. Tot slot / 205
